1950’li yıllar, Soğuk Savaşın fırtına gibi estiği yıllardı, Sovyetler Birliği ve onun işgali altındaki demir perde ülkelerinde ağır baskı vardı, gazetecilik yapmak çok zordu, en ufak eleştiri bir gazetecinin Sibirya’yı boylamasına yetiyordu. (Muhalif lider Lavalny’nin zindanlarda öldürüldüğü günümüz Rusya’sında durum farklı mı diyenleri duyar gibiyim.)
1950’li yıllarda aynı şey batı ülkelerinde de geçerliydi, sadece Moskova’ya röportaj yapmaya giden gazeteci bile komünist ilan edip, canavarlaştırılıyordu, nitekim tam da böyle bir olay Türkiye’de bile yaşanmış, muhabirini Moskova’ya gönderen bir gazetenin komünist ilan edilmesi için İstanbul’da rakip gazeteler duvarlara dev afişler astırmıştı.
İşte bu yıllarda, Fransız gazeteci Gilles de La Rocque ilginç bir fikirle ortaya çıktı ve 69 yıl önce, meslektaşı Marcel Pasche ile Uluslararası Gazeteciler Kayak Kulübü’nü (SCIJ) kurdu; amaçları, iki tarafın gazetecilerini kayak için bir araya getirip, kaynaştırmak, karşılıklı görüş alışverişinde bulunmalarını sağlamak ve varsa anlatmak istedikleri, onları dinlemekti, böylelikle ajanlardan da uzak durulacaktı.
Bu fikirle kurulan SCIJ o gün bugündür, her yıl bir hafta bir ülkede kayak için toplanıyor, iki kişiyle başlayan bu gazetecilik örgütü günümüzde dünya çapında 31 ülkeye ve bin üyeye ulaştı; Türkiye’den gazeteciler de 14 yıldır bu örgütün üyesi, Yazgülü Aldoğan, Zeynep Alemdar ve Şükrü Küçükşahin öncülüğünde kurulan Türkiye SCIJ Derneği’nde günümüzde 20’ye yakın üye var; öyle ki, böyle uluslararası bir toplantı Türkiye’de de 2012’de yapıldı, 200 kadar konuk gazeteci önce İstanbul’u gezdi, sonra Erzurum’a kayak yapmaya götürüldü.
Bu kulübün üyesi olarak geçtiğimiz haftayı, Türkiye’den gazeteciler Gamze Düşmez, Barçın Yinanç, Deniz Çiyan Ünal ve Serkan Ocak’la birlikte Uluslararası Gazeteciler Kayak Kulübü’nün geleneksel kış buluşması gittiğimiz Kazakistan’ın Almaty kentinde geçirdik. 27 ülkeden 123 katılımcı, bir hafta boyunca hem kayak yaptık hem de farklı ülkelerde aynı işi yapan profesyoneller olarak, dünya meselelerini konuştuk. Bu arada Serkan Ocak, ‘Kayaklı Koşu’ kategorisinde, daha bebekken kayak öğrenen kuzey ülke gazetecilerini geçti ve üçüncü olarak bronz madalya kazandı.
Almaty'deki buluşmada kayak dışı zamanlarda da küresel ısınmanın turizme etkileri, yapay zekanın gazetecilikte yaptığı değişiklikler konuşuldu. Ayrıca Kazakistan'ın ünlü dağcısı Maksut Cumayev de organizasyona onur konuğu olarak katıldı; dünyanın 8 bin metrenin üzerindeki 14 dağ zirvesine çıkmasıyla tanınan ve bunu başaran 49 dağcıdan biri olan Cumayev tecrübelerini anlattı.
69'uncu buluşmaya ev sahipliği yapan Kazakistan’ın eski başkenti Almaty yakınlarındaki Shimbulak Kayak tesisleri, Orta Asya’nın en büyük kış turizmi merkezi olarak biliniyor. Şehir merkezinden sadece 25 km uzaklıkta olan ancak deniz seviyesinden 3200 metre yükseklikteki kayak merkezi Tanrı Dağları’nda yer alıyor. Kayak Merkezi 3200 metre yüksekliği ile, önemli bir ayrıcalığa sahip ve kasımdan mayısa kadar kayak imkanı sunuyor.
Kazakistan, Türki Cumhuriyetlerin en büyüğü, Türkiye’nin dört misli alana ancak dörtte bir nüfusuna sahip kocaman bir ülke. Hani Türkiye’den Çin’e gitseniz her yerde Türkçe konuşulduğunu duyarsınız derler ya, Kazakistan da insana böyle bir duygu veriyor, her konuşmada kulağınıza Türkçe kelimeler yapışıyor; sadece Almaty kentinin adını elmadan geldiğini söylemek, bunun başlı başına kanıtı.
Kayak merkezi Shimbulak da adını ‘çimen’ ve ‘bulak’tan alıyor, çimeni biliyoruz, bulak ise Türkçe pınar demek, yani çimenlipınar. Kazak halkının yüzde 70’nin Müslüman ve Türkiye için ‘Anayurt’ diyorlar. Almaty gezip görmek, Shimbulak ise kayak için ideal birer merkez, durmadan kulağa çalınacak Türkçe kelimeler, lezzetli mutfak, Asya insanının sıcaklığı ve Avrupa’dan daha ucuz fiyatlar ise artıları.
GAZETECİLERİN ANLATTIKLARI
Kazakistan'daki gazeteci buluşmasında, özellikle turizm ve küresel ısınma konusunda uzmanlaşmış bazı meslektaşlarımız, kendi alanlarından deneyimlerini aktardılar.
Bir İtalyan gazeteci, küresel ısınmanın olumsuz etkisiyle Roma yakınlarındaki bir kayak merkezinde, ocak sonunda bile kar olmadığını anlattı. Normalde, ocak ayında kayak turizminin en canlı zamanlarını geçirmesi gereken bu bölgede, sabahın köründe insanlar 16 derece sıcakta ve gömlekle dolaşmışlar.
Giderek daha çok kayak merkezi karsız kaldığı için, kayak yapılan merkez sayısı azalıyor, bu da kayak tatilinin her yıl daha pahalı bir tatil haline gelmesine yol açıyor; zaten bunu biz de Türkiye’de hissediyoruz.
İtalyan gazeteci ayrıca küresel ısınmanın etkisiyle kanallar kenti Venedik’i 2050 yılında su basma ihtimalinden de söz etti, İtalya’daki buzullar da yakın bir gelecekte tamamen eriyecek.
Bir Alman gazeteci de aynı tehlikeye dikkat çekti ve şöyle dedi:
“Daha az kar yağışı nedeniyle kayak pistleri yetersiz kalmaya başladı. Uzun slalom yarışları, belli yüksekliğe sahip olmayan kayak merkezlerinde artık yapılamıyor. Uzun slalomlar için, dağların çok daha yükseğinden başlamak gerekiyor. Örneğin İsviçre’nin Zermatt gibi en tanınmış ve lüks kayak merkezinde bu yıl yeterli kar olmadı. Pek çok ülkenin kayak sporcuları, kasım ayında antrenman için, çok yüksek kayak merkezlerinin bulunduğu ABD gibi ülkelere gitmek zorunda kaldı.”
Turizm üzerine uzmanlaşmış bir Hırvat gazeteci ise, küresel ısınmanın, kayak merkezleri açısından olumsuz etkileri olduğu halde, genel olarak turizmin patlama içinde olduğunu söyledi ve şöyle dedi:
“Dünyanın her yerinde durmadan otel yapılıyor. Mesela Bali’de, 15-20 yıl önce 5 otel vardı, şimdi belki 5 bin otel var. Bu kadar otel yapılan Bali’de maalesef içme suyu yetersiz, gerçekten içecek su yok. Ama kimse buna aldırmıyor, oteller peş peşe yapılıp açılıyor. Turizm yüzünden, dünyanın pek çok ülkesinde hem trafik artıyor hem kirlilik artıyor hem de inşaatlar artıyor, ama para kazandırdığı için, tüm bu olumsuz yanlara bakıp aldıran yok. Uçak şirketleri durmadan uçak alıyorlar ama pilot bulamıyorlar, pilot sıkıntısı çekiyorlar.”
Tabii küresel ısınmanın bir başka faydası da var, bir Kazak gazetecinin anlattığı gibi, eskiden soğuk hava yüzünden üzüm yetişmeyen, dolayısıyla şarap yapılmayan pek çok yerinde artık üzüm bağları var. Kazak gazeteci, normalde çok ağır kış koşullarının hüküm sürdüğü, bu yüzden kayak merkezi olan pek çok noktada, artık üzüm bağları olduğunu ve kaliteli şarap üretilir hale geldiği örnekler vererek anlattı, bunlar arasında Almaty şehri de vardı ve bu gerçekten şaşırtıcıydı.
Tüm bu söylenenlere bakınca ve İstanbul ile Antalya’nın, dünyada en çok turist çeken ilk 10 şehir arasında bulunduğu gerçeğini bilince, bizim turizme daha çok önem vermemiz gerektiği ortaya çıkıyor.
