Bu yılın en çok sorun yaratan solunum yolları problemi, geçmeyen öksürükler oldu. Artık ağır Covid-19 vakaları büyük oranda azalmış durumda ve nispeten gündemden düştü. Son birkaç yıl içerisinde geçmeyen öksürükler, çoğunlukla orta ileri Covid-19 vakalarının sonrasında yaşanıyordu. Ancak bu yıl, hafif geçen Covid-19 vakaları, RSV virüsü, influenza (grip), H1N1 (domuz gribi) ve diğer tüm virüslerden kaynaklanan üst solunum yolu enfeksiyonları uzun süren öksürüklerle devam ediyor. ‘‘Uzun süren öksürükler terimi, tıbbi olarak 3 haftayı geçen öksürükler için kullanılır. Bu seneki öksürükler de neredeyse en az 1 ay kadar sürmekte ve tedavi edilmezse kesintisiz devam etmektedir. Her ne kadar başlangıçları üst solunum yolu enfeksiyonları olsa da bu öksürükler farklı sebeplerden dolayı uzamaktadır'' diyen Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Ali Vefa Öztürk, geçmeyen öksürüğün altında yatan sebepleri şöyle anlattı:
1- BRONŞ AŞIRI DUYARLILIĞI
Bronşların ve akciğerin; toz, efor, konuşma, kokular, polenler, çamaşır suyu gibi kimyasallar, hava kirliliği gibi dış etkenlere karşı verdiği aşırı tepkilerle ayırt edilmiş bir hastalıktır. Bu dış etkenler olduğunda öksürük tetiklenmektedir. Özellikle toz, uzun süreli konuşmalar ve derin nefes almakla artmaktadır. Öksürük, balgamlı veya balgamsız olmaktadır. Genelde başlangıcı hafif, açık renk, balgamlıdır ve devamı kuru olmaktadır. İleri hastalık durumunda nefes darlığı ve hırıltı da öksürüğe eşlik etmektedir.
2 – AKUT SİNÜZİTLER
Bu seneki uzun süren öksürüklerin ikinci ana nedeni ise akut sinüzitlerdir. Akut sinüzitler, eskiden beri üst solunum yollarının burun içindeki hava akımının bozulması nedeniyle oluşan önemli yan etkilerinden biridir. Öksürük genelde balgamlıdır. Geniz akıntısı mutlaka vardır. Akıntı koyu renklidir ve bazen kanlı olabilir. Baş ağrısı da eşlik etmektedir.
3 – ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI
Öksürüklerin başka bir sebebi de üst solunum yolu enfeksiyonunun uzun sürmesi veya bitmeden ikinci kez enfekte olup tekrarlamasından olur. Bu durumda öksürük yanında burun akıntısı ve balgam da devam etmektedir. Halsizlik, eklem ağrıları, boğaz ağrısı ve uzun süren ateşleri de öksürüğe eşlik edebilir. Bu rahatsızlık genellikle domuz gribi ve Covid-19 sonrası görülmektedir. Bu durum yaşandığında mutlaka Covid-19 ve domuz gribi için antijen ve PCR testleri yapılmalıdır.
4 – ZATÜRRE
Bu sene son zamanların en fazla zatürre vakası görülen senesi olmuştur. Sıklıkla görülmese de uzun süren öksürüğün en ciddi sonuçları olan nedeni zatürredir. Öksürük balgamlıdır ve balgam sarı yeşil renkli ve koyu kıvamlı olur. İnatçı ve uzun süren ateş olabilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, ciddi halsizlik, eklem ağrıları, hırıltı ve solunum gibi bulgular eşlik eder. Bu seneki zatürre vakalarındaki ana sorun bazı zatürrelerin ateşsiz ve kuru öksürükle gelmesidir. Kişiler ateşleri olmadığı için uzun süren öksürükleri ciddiye almazlar. Göğüs hastalıkları uzmanlarına başvurulmazsa hastalık çok ilerleyebilir ve daha zor tablolarla hastaneye başvurabilirler.
5 – ASTIM
Uzun süren öksürüğün başka bir ciddi sebebi de astımdır. Bu seneki üst solunum yolu enfeksiyonları, astımı diğer senelere göre daha fazla tetiklemektedir. Öksürüğün yanında nefes darlığı ve nefes alırken göğüste hırıltı sesleri olur. Alerjik hastalarda daha fazla görülmektedir.
6 – ALERJİ
Uzun süren öksürükte önemli bir başka sebep de alerjilerdir. Üst solunum yolu enfeksiyonları, burun ve akciğer alerjilerini tetiklemektedir. Alerjik rinit ve alerjik astımlı hastalar soğuk algınlıklarından sonra ciddi anlamda ataklar geçirebilir.
7 – MİDE HASTALIKLARI
Mide rahatsızlıklarından özelikle reflü, gastrit ve ülser gibi hastalıklar da uzun süren öksürüklere neden olur. Bu hastalarda öksürük yanında midede yanma ekşime ve ağrı olur.
3 haftadır devam ediyorsa mutlaka doktora başvurun
Uzamış öksürüğün nadir görülen iki önemli sebebi ise akciğer kanseri ve akciğere kaçan yabancı cisimlerdir. Bu kadar farklı sebepleri olabilecek 3 haftayı geçen öksürükleri olan hastaların öncelikle mutlaka bir göğüs hastalıkları hekimine başvurmaları gerekir. Sebebe yönelik ileri tetkikler, akciğer grafisi, solunum fonksiyon testi, kan sayımı, alerji testleri ve gerekirse ileri testler olarak akciğer veya sinüs tomografileri yapılmalıdır.
Sebep bulunduktan sonra hem ilaç tedavileri hem de akciğeri koruyucu ve geliştirici tedaviler uygulanmalıdır. Akciğeri koruyucu ve geliştirici tedaviler ise; ilaçlar dışında balon üfleme gibi solunum fizyoterapileri, toz, alerjen ve kokulardan maske ve hava temizleyici gibi yöntemlerle korunma, bakteri, virüs ve mantar enfeksiyonlarından maskeler ve aşılarla korunma gibi önlemleriyle olmalıdır. Bağışıklık sistemimizi güçlü tutmak da önemlidir; düzenli ve çeşitli beslenme, en az 7 saat uyku, düzenli egzersiz, belli aralılarla doktor kontrolleri yapılmalıdır. Akciğer sağlığı için 6 ayda bir göğüs hastalıkları hekimine muayenenizi yaptırın.
